Yıldızlararası nesne
Yıldızlararası cisimler yıldızlararası boşlukta bulunan[1] ve yerçekimsel olarak bir yıldıza bağlı olmayan bir kuyruklu yıldızdır (veya Güneş dışı kuyruklu yıldız).[2] Bilinen Güneş Sistemi’ndeki veya Güneş dışı kuyruklu yıldızlar,[3][4][5] dışında, bir yıldıza yerçekimsel olarak bağlı olmayan bir yıldızlararası kuyruklu yıldız bulunmamıştır. Yine de bu kuyruklu yıldızların var olduğu varsayılmaktadır: gezegen ve yıldızlardan kaynaklanan yerçekimsel dağıtma, pek çok Oort Bulutu kuyruklu yıldızını fırlatmıştır ve benzeri süreçlerin güneşdışı gezegen sistemlerde de gerçekleşme olasılığının yüksekliği, büyük miktarda bağımsız kuyruklu yıldızın varlığına işaret etmektedir.[1] Günümüzde, yıldızlarası kuyuklu yıldızlar yalnızca Güneş Sistemi’nden geçerlerse fark edilebilir ve Oort Bulutu kuyruklu yıldızlarından, Güneş’e yerçekimsel olarak bağlı olmadıklarına işaret eden, sert hiperbolik yörüngeleri sayesinde ayırt edilirler.[2] Zayıf hiperbolik yörüngelere sahip kuyruklu yıldızlar da gözlemlenmiştir; ancak bunların yörüngelerine bakıldığında, Oort Bulutu'ndan serbest kalmış gibi durdukları ve bir yıldızlararası boşluk kökenine işaret etmedikleri görülmüştür. Bilinen en dış merkezli olan(eccentric) kuyruklu yıldız, C/1980 E1, yalnızca 1.057 dış merkezliliğe sahiptir,[6] ki bu da bir yıldızlararası kuyruklu yıldızdan beklenene göre, pek dış merkezli değildir.
Güncel Oort bulutu oluşumu modelleri, yıldızlararası boşluğa atılan kuyruklu yıldız sayısının, bulutta kalan kuyruklu yıldızların sayısından 3-100 kat fazla olduğuna işaret etmektedir.[2] Başka simülasyonlar ise, buluttaki kuyruklu yıldızların 90-95%'inin dışarı püskürtüldüğünü ileri sürmektedir.[7] Başka yıldız sistemlerinde oluşmuş olan kuyruklu yıldızların da benzer bir biçimde püskürtülmemesi için bir sebep yoktur.[1]
Eğer yıldızlararası cisimler var ise, iç Güneş Sistemi'nden arada sırada geçmeleri gerekmektedir.[1] Güneş Sistemi, Hercules Takımyıldızı'na doğru ilerlediği için, daha çok bu kuyruklu yıldızların rastgele hızlarla bu takımyıldızının olduğu bölgeden geliyor olmaları beklenmektedir.[8] Henüz Güneş'in kurtulma hızından daha hızlı bir kuyruklu yıldıza rastlanılmamış olması,[9] bu konuda üst sınırı yıldızlararası boşluğun yoğunluğuna bağımlı kılmaktadır. Torbett tarafından yazılmış bir makaleye göre, bu yoğunluk kübik parsek başına 1013 (10 trilyon) kuyruklu yıldızdan fazla değildir.[10] LINEAR araştırmasından alınan verilerle yapılan başka analizler ise, üst sınırı 4.5×10−4/AU3 (2222 kübik AU başına bir kuyruklu yıldız), or kübik parsek başına 1012 (1 trilyon) kuyruklu yıldız olarak belirlemiştir.[2]
Çok nadir de olsa, yıldızlararası cisimler, Güneş Sistemi'nden geçereken günmerkezli yörüngelere girebilir. Bilgisayar simülasyonları, Jüpiter'in böyle bir kuyruklu yıldızı yakalayabilecek kütleye sahip tek gezegen olduğunu ve bunun her altmış milton yılda bir gerçekleşmesinin beklenebileceğini ortaya koymaktadır.[10] Machholz 1 ve Hyakutake C/1996 B2 kuyruklu yıldızları, bu tür kuyruklu yıldızlara örnek olma potansiyelini taşımaktadır: Güneş Sistemi'ndeki kuyruklu yıldızlara göre çok daha farklı bir kimyasal yapıları vardır.[9][11]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b c d Valtonen, Mauri J.; Jia-Qing Zheng; Seppo Mikkola (Mart 1992). "Origin of oort cloud comets in the interstellar space". Celestial Mechanics and Dynamical Astronomy. 54 (1-3). Springer Netherlands. ss. 37-48. Bibcode:1992CeMDA..54...37V. doi:10.1007/BF00049542. 13 Eylül 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Aralık 2008.
- ^ a b c d Francis, Paul J. (20 Aralık 2005). "The Demographics of Long-Period Comets" (PDF). The Astrophysical Journal. 635 (2). ss. 1348-1361. arXiv:astro-ph/0509074 $2. Bibcode:2005ApJ...635.1348F. doi:10.1086/497684. 16 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 3 Ocak 2009.
- ^ "'Exocomets' Common Across Milky Way Galaxy". Space.com. 7 Ocak 2013. 24 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ocak 2013.
- ^ Beust, H.; Lagrange-Henri, A.M.; Vidal-Madjar, A.; Ferlet, R. (1990). "The Beta Pictoris circumstellar disk. X - Numerical simulations of infalling evaporating bodies". Astronomy and Astrophysics (ISSN 0004-6361). Cilt 236. ss. 202-216. Bibcode:1990A&A...236..202B.
- ^ Sanders, Robert (7 Ocak 2013). "Exocomets may be as common as exoplanets". University of California, Berkeley. 14 Ocak 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ocak 2013.
- ^ "JPL Small-Body Database Browser: C/1980 E1 (Bowell)" (1986-12-02 last obs). 13 Eylül 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ocak 2010.
- ^ Choi, Charles Q. (24 Aralık 2007). "The Enduring Mysteries of Comets". Space.com. 17 Eylül 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Aralık 2008.
- ^ Struve, Otto; Lynds, Beverly; Pillans, Helen (1959). Elementary Astronomy. New York: Oxford University Press. ss. 150.
- ^ a b MacRobert, Alan (2 Aralık 2008). "A Very Oddball Comet". Sky & Telescope. 7 Aralık 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Mart 2010.
- ^ a b Torbett, M. V. (Temmuz 1986). "Capture of 20 km/s approach velocity interstellar comets by three-body interactions in the planetary system". Astronomical Journal. Cilt 92. ss. 171-175. Bibcode:1986AJ.....92..171T. doi:10.1086/114148.
- ^ Mumma, M.J.; Disanti, M.A.; dello Russo, N.; Fomenkova, M.; Magee-Sauer, K.; Kaminski, C.D.; D.X. Xie (1996). "Detection of Abundant Ethane and Methane, Along with Carbon Monoxide and Water, in Comet C/1996 B2 Hyakutake: Evidence for Interstellar Origin". Science. 272 (5266). ss. 1310-1314. Bibcode:1996Sci...272.1310M. doi:10.1126/science.272.5266.1310. PMID 8650540.
